Wektor zmian – Koszaliński Program Wspierania Wychodzenia z Bezdomności

Nazwa rozwiązania: System wspierania wychodzenia z bezdomności

Rozwiązanie odpowiada na problem braku badań i niemożności dostosowania udzielanej pomocy do rzeczywistych potrzeb osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością. Brak dokładnych badań ilościowych i jakościowych stanowi dużą barierę nie tylko w określeniu rzeczywistej skali zjawiska bezdomności oraz jego bezpośrednich przyczyn, ale też uniemożliwia przygotowanie form pomocy adekwatnych do rzeczywistych potrzeb osób bezdomnych oraz diagnozowania obszarów niedoboru wśród dostępnych już form wsparcia w celu poprawy ich skuteczności. Istotną barierą w opracowywaniu i udzielaniu kompleksowej pomocy osobom bezdomnym jest również brak przepływu informacji na temat zakresu, form i zasad udzielania pomocy pomiedzy podmioty udzielającymi wsparcia.

Proponowane rozwiązanie opiera się na pozyskiwaniu i przepływie informacji dotyczących genezy i skali problemu oraz na aktualizowaniu dostępnych form zakresu pomocy świadczonej przez podmioty działające na rzecz osób bezdomnych zgodnie z uzyskanymi informacjami. Oferuje ono narzędzia do prowadzenia badań zjawiska bezdomności. Wpływa na zwiększenie i upowszechnienie pomocy systemowej świadczonej nie tylko przez ośrodki pomocy społecznej, ale przez instytucje działające na rzecz osób bezdomnych. Ponadto systematyzuje przepływ informacji pomiędzy tymi instytucjami (dzięki nowemu modelowi współpracy). Zawiera także opisy przydatnych narzędzi do pracy z osobami bezdomnymi (np.: streetworking, asystent osoby bezdomnej).

Kto może skorzystać:

Rozwiązanie skierowane jest do ośrodków pomocy społecznej oraz organizacji pozarządowych działających na rzecz osób bezdomnych. Ponadto instytucjami, które mogą uczestniczyć w koalicji na rzecz wspierania wychodzenia z bezdomności mogą być: instytucje w obszarze edukacji i rynku pracy (np. powiatowe urzędy pracy); w obszarze bezpieczeństwa publicznego (np. policja); w obszarze zdrowia (np. pogotowie ratunkowe) oraz w obszarze bezpieczeństwa mieszkalnictwa (np. spółdzielnie mieszkaniowe).

Innowacyjność:

Do tej pory osoby bezdomne nie mogły korzystać z oferty polegającej na asystowaniu, czy z pomocy dostępnej bezpośrednio na ulicy. Narzędzia i metodologia badania bezdomności pozwalają zidentyfikować obszar problemu dotykający poszczególne osoby bezdomne oraz niedoskonałości dotychczasowego obszaru współpracy instytucjonalnej.

Skuteczność:

Na etapie ewaluacji rozwiązania wskazano, że wszystkie zaproponowane usługi należy ocenić jako wartościowe, pomocne i użyteczne z perspektywy osób bezdomnych oraz zagrożonych bezdomnością. Są też skuteczne i użyteczne z perspektywy pracowników zajmujących się wspieraniem tej grupy i stanowią bardzo pomocny mechanizm w zmniejszaniu skali lokalnych problemów społecznych. Ocena efektywności finansowej rozwiązania z perspektywy kosztów zaniechania jest bardzo wysoka. System ten powinien być wdrażany w praktyce w większych miastach na terenie kraju przez publiczne instytucje wraz z organizacjami pozarządowymi działającymi w obszarze problematyki bezdomności.

Elementy składowe (do zastosowania w praktyce):

• Narzędzia wraz z metodologią do badania socjodemograficznego populacji osób bezdomnych na terenie miasta.

Badanie populacji osób bezdomnych określa genezę i skalę bezdomności oraz zagrożenia bezdomnością w takich aspektach jak: płeć, wiek, wykształcenie, miejsce i forma przebywania, korzystanie z pomocy, strukturalne i jednostkowe przyczyny bezdomności, długość pozostawania osobą bezdomną, zdrowie, aktywność zawodowa osób bezdomnych oraz sytuacja mieszkaniowa. Utworzenie "portretu osób bezdomnych" stanowi punkt wyjścia dla dalszego monitorowania zjawiska bezdomności na badanym terenie.

• Narzędzia wraz z metodologią do badania współpracy instytucjonalnej i jej ograniczeń.

Celem badania jest uzyskanie pogłębionej i usystematyzowanej wiedzy na temat współpracy międzysektorowej w obszarze problematyki bezdomności na danym terenie. Narzędzia umożliwiają identyfikację kluczowych podmiotów odpowiedzialnych za rozwiązywanie problemu bezdomności i ich roli w systemie pomocy; ocenę stopnia synchronizacji działań partnerów; identyfikację ograniczeń, potencjału, zagrożeń i szans; służą przygotowaniu rekomendacji w zakresie współpracy międzysektorowej.

• Narzędzia wraz z metodologią do badania obszarów niedoboru i zjawisk problemowych w obszarze pracy na rzecz osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością.

Celem badania jest przeanalizowanie obszarów niedoboru i zjawisk problemowych w obszarze pracy na rzecz osób bezdomnych na danym terenie. Narzędzia umożliwiają uzyskanie wielowymiarowej, zobiektywizowanej diagnozy systemu rozwiązywania problemu bezdomności; identyfikację kluczowych interesariuszy odpowiedzialnych za rozwiązywanie problemu bezdomności; podniesienie wiedzy i uzyskanie informacji o efektywnym i skutecznym systemie polityki społecznej w sferze przeciwdziałania bezdomności; zwiększenie poziomu współpracy i integracji, wymiany wiedzy i doświadczeń pomiędzy głównymi interesariuszami systemu pomocy ludziom bezdomnym i zagrożonym bezdomnością oraz pozwalają na przygotowanie rekomendacji w zakresie przeciwdziałania problemom i deficytom systemu pomocy ludziom bezdomnym i systemu rozwiązywania problemu bezdomności.

• Model systemu współpracy i wymiany informacji pomiędzy organizacjami i instytucjami pracującymi na rzecz osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością na terenie miasta oraz narzędzia zmierzające do minimalizacji zjawisk.

Model współpracy międzyinstytucjonalnej służy z jednej strony zindywidualizowaniu oferowanej pomocy osobom bezdomnym lub zagrożonym bezdomnością, z drugiej zaś wspomaga lidera tej współpracy w gromadzeniu i monitorowaniu danych ilościowych i jakościowych skali zjawiska bezdomności na terenie miasta. Model opiera się o narzędzia wspomagające pracę socjalną w zakresie streetworkingu i asystentury w 3 obszarach: prewencja, interwencja i integracja.

• Charakterystyka narzędzi wspierających proces wychodzenia z bezdomności.

Zawiera szczegółowy opis streetworkingu, asystentury osoby bezdomnej oraz hierarchizacji placówek i mieszkań treningowych.

Streetworking jest formą pracy socjalnej, prowadzoną przez odpowiednio przeszkolonych pracowników na rzecz osób bezdomnych, pozostających poza systemem pomocy instytucjonalnej. Zadaniem streetworkera jest nawiązanie, podtrzymanie i rozwijanie kontaktu z osobami bezdomnymi, które nie przebywają w placówkach pomocy społecznej, oraz ścisła współpraca z instytucjami pomocowymi i służbami interwencyjnymi.

Asystowanie to metoda pracy z osobą bezdomną, oparta na wprowadzeniu indywidualnego towarzysza i doradcy, który kompleksowo wspiera, motywuje i prowadzi osobę bezdomną przez cały proces reintegracji społecznej i zawodowej, nakierowany na osiąganie samodzielności życiowej poprzez pełen i trwały powrót do społeczeństwa, w sposób i w czasie dostosowanym do potrzeb osoby.

Hierarchizacja placówek służy zwiększeniu pomocy skierowanej do osób bezdomnych, która opiera się o swoistą drabinkę: ogrzewalnia; noclegownia; schronisko oraz mieszkania treningowe. System drabinkowy pomaga w dostosowaniu kierowania osób bezdomnych do placówek, zgodnie z ich możliwościami psychofizycznymi, motywacją do zmiany. Docelowo hierarchizacja placówek ma prowadzić do wyjścia aktywizowanych osób bezdomnych z placówki.