Myśleć, pracować, współpracować. Kompetencje społeczne na rynku pracy.

Nazwa rozwiązania: Moduł kształtowania kompetencji społecznych oraz program doskonalenia nauczycieli

Rozwiązanie odpowiada na problem niedostatecznej liczby narzędzi kształtowania kompetencji społecznych w obecnych programach nauczania w szkołach zawodowych. Sytuacja młodzieży opuszczającej szkoły zawodowe w świetle wyzwań nowoczesnego rynku pracy jest szczególnie niekorzystna. Obecnie w Polsce moduły z elementami kształcenia kompetencji społecznych są proponowane tylko dla niektórych zawodów usługowych, tymczasem kompetencje te są kluczowe w całej współczesnej gospodarce. Również w zakresie wsparcia nauczycieli istnieje deficyt atrakcyjnych programów doskonalenia nauczycieli szkół zawodowych w tym zakresie.

Wypracowane rozwiązanie pod nazwą „Moduł kształtowania kompetencji społecznych oraz program doskonalenia nauczycieli” ma na celu podniesienie poziomu kompetencji społecznych wśród uczniów szkół zawodowych (zasadniczych szkół zawodowych, techników, liceów profilowanych). Moduł obejmuje zestaw 33 scenariuszy zajęć lekcyjnych zatytułowany: „Trening Kompetencji Społecznych”. Przy użyciu narzędzia uczniowie mogą być szkoleni w trzech obszarach kompetencji społecznych: 1) rozwój osobisty, rozumiany jako umiejętność adekwatnej oceny własnych zasobów, stawiania celów, umiejętności przywódczych; 2) rozwiązywanie problemów, rozumiane jako umiejętności komunikacyjne, budowanie porozumienia, zarządzanie konfliktem oraz 3) rozwój umiejętności pracowniczych, rozumiany jako umiejętność pracy w grupie, etyka pracy, zdolność oceny i podejmowania ryzyka, zarządzanie projektem, czasem i finansami. Dodatkowo nauczyciele mogą skorzystać z pomocy w przygotowaniu do prowadzenia ww. zajęć w postaci programu doskonalenia zawodowego uwzględniającego kurs doskonalący oraz pracę pod okiem superwizora.

Kto może skorzystać:

Rozwiązanie może być stosowane przez nauczycieli ponadgimnazjalnych szkół zawodowych t.j. zasadniczych szkół zawodowych, techników i liceów profilowanych, pedagogów, psychologów szkolnych lub doradców zawodowych. Z rozwiązania mogą korzystać także organizacje i instytucje zajmujące się szkolnictwem zawodowym.

Innowacyjność:

Rozwiązanie wykorzystuje programy modułowe¹, wprowadzając do tej metodologii usprawnienia w postaci modułu dotyczącego kształtowania kompetencji społecznych o charakterze treningowym. Atutem rozwiązania jest skierowanie wsparcia do uczniów pierwszych klas szkół zawodowych. Są oni bowiem tą grupą, w której podczas realizacji programu zdiagnozowano największe potrzeby wykorzystania kompetencji społecznych w przyszłym funkcjonowaniu na rynku pracy i która rokuje największe nadzieje na dalszy rozwój.

------------------------
¹Modułowy program nauczania dla zawodu to zestaw modułów kształcenia w zawodzie i odpowiadających im jednostek modułowych, wyodrębnionych na podstawie określonych kryteriów umożliwiających zdobywanie wiedzy oraz kształtowanie umiejętności i kompetencji personalnych i społecznych właściwych dla zawodu. W programach nauczania o strukturze modułowej występuje integracja treści teoretycznych i praktycznych; nie ma podziału na zajęcia praktyczne i teoretyczne (def. KOWEZiU).

Skuteczność:

Rozwiązanie zostało przetestowane w praktyce przez instytucje, które były zainteresowane jego praktycznym wykorzystaniem oraz poddane ewaluacji zewnętrznej. Wskaźniki określone w raporcie z ewaluacji potwierdzają jego skuteczność. Przykładowo: u 53,7% uczniów biorących udział w projekcie nastąpił wzrost kompetencji społecznych, a wzrost poziomu poszczególnych kompetencji społecznych wahał się od 31,6% do 42,1%. W prowadzonych podczas ewaluacji wywiadach nauczyciele pozytywnie oceniali wartość tych zajęć, tak dla uczniów jak i dla nich samych.

Elementy składowe (do zastosowania w praktyce):

• Poradnik dla nauczycieli.

Poradnik składający się z dwóch części: „Prowadzenie grupy” i „Wybrane aspekty zarządzania projektem uczniowskim” oraz załączników: „Zasady realizacji projektów uczniowskich” i „Wzór opisu projektu uczniowskiego”.

• Program doskonalenia nauczycieli szkół zawodowych.

Program doskonalenia zawodowego nauczycieli: 30-godzinny kurs doskonalący o charakterze warsztatowym rozwijający umiejętności zawodowe i osobiste nauczycieli w obszarze: pracy z grupą, zarządzania projektem na terenie klasy i rozwijania kompetencji społecznych, oraz 10-godzinna superwizja mająca na celu pomoc w rozwiązywaniu różnego rodzaju problemów w trakcie realizacji zajęć, wsparcie psychologiczne w obszarze osobistym i merytoryczne w obszarze zawodowym. Do prawidłowej realizacji form doskonalenia przygotowano zestaw materiałów dydaktycznych dla osoby prowadzącej zajęcia oraz kwestionariusz obserwacji zajęć i rozmowy superwizyjnej dla osoby wspierającej nauczycieli w ich rozwoju.

• Zestaw 33 scenariuszy zajęć lekcyjnych zatytułowanych: „Trening Umiejętności Społecznych” oraz poradniki dla nauczycieli: „Prowadzenie grupy” i „Zarządzanie projektem uczniowskim”.

Przykładowe scenariusze lekcji m.in. dotyczące: zarządzania emocjami, rozumienia i wykonywania poleceń, szacunek do siebie i innych, jak zrobić dobre pierwsze wrażenie?, zarządzania projektem, rozpoznawania i odpowiadania na mobbing, jak stać się dobrym członkiem zespołu, prawa pracownika.

Dodatkowo rozwiązanie zawiera instrukcję stosowania produktu finalnego, która określa zasady stosowania narzędzia.