Wolontariat jako narzędzie aktywnej integracji osób chorujących psychicznie

Nazwa rozwiązania: Metoda aktywnej integracji osób chorujących psychicznie

Rozwiązanie odpowiada na problem niskiej skuteczności działań podejmowanych na rzecz integracji zawodowej i społecznej osób chorych psychicznie.

Proponowane dotychczas formy wsparcia dla osób chorujących zakładały często jedynie ich bierny odbiór. W tym kontekście wykorzystanie wolontariatu jako metody aktywnej integracji osób chorujących psychicznie zyskuje nad nimi przewagę jako aktywna forma oddziaływania, która stopniowo pozwala oswoić się osobom chorym z realiami pracy. Ponadto pozwala osobom zdrowym poznać problemy osób chorych – dzięki bezpośredniemu kontaktowi z wolontariuszem w jego miejscu pracy osoby tam pracujące doświadczają bezpośredniego obcowania z osobą chorującą i przekonują się o tym, jak w rzeczywistości funkcjonuje taka osoba. Rozwiązanie zaproponowane w projekcie to podręcznik przeznaczony dla pracowników/przedstawicieli organizacji i instytucji zdrowia psychicznego, którzy chcieliby urozmaicić warsztat swojej pracy i wprowadzić wolontariat do codziennej praktyki jako formę postępowania z osobą chorującą psychicznie. Metoda umożliwia osobom chorującym podejmowanie pracy wolontarystycznej w procesie ich rehabilitacji (z wykluczeniem wolontariatu w placówkach zdrowia psychicznego). Rozwiązanie może być stosowane w odniesieniu do osób w normie intelektualnej.

Kto może skorzystać:

Rozwiązanie skierowane jest do pracowników placówek zdrowia psychicznego: terapeutów, psychologów, pedagogów, pracowników socjalnych oraz personelu medycznego (lekarzy, pielęgniarek, opiekunów medycznych). Preferowanymi osobami korzystającymi z narzędzia są pracownicy Środowiskowych Domów Samopomocy, Domów Pomocy Społecznej, Dziennych Oddziałów Szpitalnych, Warsztatów Terapii Zajęciowej, do których uczęszczają osoby chorujące psychicznie, w normie intelektualnej, i jednocześnie gotowe do podjęcia wolontariatu.

Innowacyjność:

Zastosowanie wolontariatu jako formy terapii i rehabilitacji społeczno-zawodowej wobec młodych osób chorujących psychicznie nie było do tej pory stosowane. Znane są jedynie pojedyncze przypadki angażowania osób niepełnosprawnych (głównie ruchowo) w wolontariat, ale tylko w ramach jednorazowego projektu/programu lub akcji. Osoby chorujące oraz ich najbliżsi mocno zwracają uwagę na konieczność prowadzenia rehabilitacji społecznej i zawodowej metodą „małych kroczków” – tak, aby stopniowo przełamywać kolejne bariery. Taką możliwość w niezwykle elastycznym wydaniu daje praca wolontarystyczna, której rodzaj i natężenie można dowolnie dobierać i zmieniać w zależności od samopoczucia pacjenta. Wszelkie formy oddziaływania, które od razu wypychają osobę chorującą na głęboką wodę wywołać mogą natomiast powodować frustrację i pogłębiać jej wycofanie.

Skuteczność:

Badanie jakościowe przeprowadzone na etapie ewaluacji wskazują na wyraźne efekty w zakresie wzrostu aktywności i integracji społecznej osób chorych psychicznie. Dotyczy to zarówno subiektywnego odczucia uczestników oraz znacznej części ich bliskich co do bezpośrednich efektów udziału w wolontariatach, jak i obserwacji długookresowych benefitów z nimi związanych. Najważniejsze, z punktu widzenia osób chorych korzyści z zastosowania modelu to podniesienie poczucia własnej wartości, związane z poczuciem bycia potrzebnym oraz zmiana percepcji własnej osoby w kontekście społecznym, wynikająca z nieoczekiwanie dla chorych pozytywnego przyjęcia ze strony osób zdrowych. Badanie wskazuje również, że możliwe jest osiąganie znacznych postępów nie tylko w ramach aktywności społecznej osób chorych, lecz także jeśli chodzi o wzrost ich gotowości do podejmowanie nowych działań i rozwój kompetencji zawodowych.

Elementy składowe (do zastosowania w praktyce):

• Podręcznik wdrażania wolontariatu jako metody aktywizacji osób chorujących psychicznie To działa

Podręcznik przeznaczony jest dla pracowników/przedstawicieli organizacji i instytucji zdrowia psychicznego, którzy chcieliby urozmaicić warsztat swojej pracy i wprowadzić wolontariat do codziennej praktyki jako formę postępowania z osobą chorującą psychicznie. Metoda umożliwia osobom chorującym podejmowanie pracy wolontarystycznej w procesie ich rehabilitacji (z wykluczeniem wolontariatu w placówkach zdrowia psychicznego). Składa się z opisu „krok po kroku”, jak zacząć i kontynuować pracę z metodą; opisu problemów, jakie mogą się pojawić u osób z różnego rodzaju schorzeniami oraz odpowiednich sposobów reagowania. Wskazuje też ograniczenia u osób z poszczególnymi schorzeniami oraz propozycje doboru odpowiedniej dla nich formy wolontariatu, zestawu kwestii, które kandydat na wolontariusza powinien rozważyć przed podjęciem decyzji o włączeniu się w tego typu działania.