Innowacyjne Programy Integralne Wczesnej Interwencji Socjalnej przeciwdziałające wykluczeniu społecznemu młodzieży w województwie lubelskim

Nazwa rozwiązania: Model Innowacyjnych Programów Integralnych

Opis rozwiązania:

Rozwiązanie wypracowane w projekcie odpowiada na problemy związane z niską skutecznością programów walki z wykluczeniem społecznym i młodzieży sprawiającej trudności wychowawcze Istniejące programy nie uwzględniają zjawiska tzw. dyskryminacji wielokrotnej jako głównej przyczyny wykluczenia. Dotychczas działania były kierowane wyłącznie do młodzieży z rodzin patologicznych. Obecnie młodzież ze wszystkich grup jest narażona na ryzyko wykluczenia. Skuteczność programów ukierunkowanych na zwalczanie wykluczenia jest równoznaczna z uwzględnianiem kumulacji cech wykluczających, jak również braniem pod uwagę wszystkich czynników wykluczenia występujących w danej grupie, czy u danej osoby.

Zaproponowane w projekcie rozwiązanie ma na celu skuteczne przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu tzw. trudnej młodzieży (niepowodzenia edukacyjne, drobne wykroczenia, problemy z używkami, przemoc). W ramach rozwiązania wypracowano narzędzie, dzięki któremu można generować oddziaływania w ramach wczesnej interwencji socjalnej, które bazują na „mocnych stronach” młodzieży zagrożonej wykluczeniem społecznym, a nie na ich deficytach. Do tej pory w ramach polityki społecznej koncentrowano się głównie na problemach, jakie występują w tej grupie. W zakresie diagnozowania czynników ochraniających młodzież przed wykluczeniem społecznym opracowano Kwestionariusz Zasobów Przystosowawczych Młodzieży. Jego istota polega na tym, aby użytkownicy programu potrafili: a) sporządzić diagnozę w obszarze czynników ochraniających młodzież przed wykluczeniem społecznym, b) konstruować autorskie programy służące wzmocnieniu czynników ochraniających młodzież przed wykluczeniem społecznym. Na poziomie realizacji programów założono, że bezpośrednimi realizatorami programów w ramach wczesnej interwencji socjalnej są liderzy młodzieżowi, którzy są bardziej skuteczni od dorosłych użytkowników.

Kto może skorzystać:

Z rozwiązania mogą skorzystać pracownicy instytucji pomocy i integracji społecznej (np. ośrodki pomocy społecznej, powiatowe centra pomocy rodzinie); pracownicy Młodzieżowych Ośrodków Wychowawczych, Młodzieżowych Ośrodków Socjoterapii, placówki opiekuńczo-wychowawcze, domy dziecka, Ochotnicze Hufce Pracy, schroniska dla nieletnich, pogotowia opiekuńcze, policja (w szczególności wydziały ds. przestępczości nieletnich), doradcy zawodowi, psychologowie, pedagodzy, kuratorzy sądowi.


Innowacyjność rozwiązania:

Beneficjent wskazuje, że wypracowane rozwiązanie zawiera liczne elementy innowacyjności zawiązane m.in. z tym że proponowane działania są ukierunkowane na zwiększanie poziomu czynników ochraniających młodzież przed wykluczeniem, a nie na redukowaniu szkód wynikających ze stygmatyzacji społecznej. Ważnym aspektem innowacyjności jest zindywidualizowane podejście do zagrożonych wykluczeniem społecznym ze zróżnicowaniem na młodzież z zwykłych szkół i młodzież z zakładów opiekuńczych. Kolejnym aspektem innowacyjności jest zadaniowa forma pracy z beneficjentami przez nadawanie im określonej roli wykonawczej, co oznacza odpowiedzialne wykonanie zadania - od zainicjowania do finału. Dokonuje się tu uczenie reguł przez działanie.


Skuteczność:

Zebrany w trakcie badania ewaluacyjnego materiał potwierdził, przydatność projektu dla młodzieży zagrożonej wykluczeniem społecznym i potrzebującej wsparcia. Zaobserwowano u młodych ludzi pozytywne zmiany (wzrost poczucia własnej wartości, wzrost pewności siebie, rozwinięcie umiejętności samodzielnego radzenia sobie z trudnościami, wzrost asertywności, kreatywności) oraz w interakcji w grupie rówieśników (polepszenie jakości relacji z rówieśnikami, rozwiązywanie problemów rówieśniczych w mniej agresywny sposób, wzrost umiejętności pracy w grupie, poszerzenie naturalnej grupy wsparcia społecznego – rówieśnicy, liderzy młodzieżowi).

Elementy składowe (do zastosowania w praktyce):

Rozwiązanie jest opracowane w formie trzech programów oraz dodatkowego narzędzia diagnostycznego i funkcjonuje w formie kompletu dokumentów typu manual wraz z instrukcjami metodycznymi i wykonawczymi.

• Komponent K.0. Podręcznik narzędzi diagnostycznych – narzędzie i metodologia wielowymiarowej i wieloczynnikowej diagnozy przyczyn i obszarów zagrożenia jednostki (młodzieży) wykluczonej społecznie.
  
  
• AZIMUTH VITA. Model wczesnej interwencji – program life coachingu i doradztwa zawodowego oraz rozwoju kompetencji kluczowych dla młodzieży z trudnościami edukacyjnymi i przedwcześnie opuszczającej system edukacji.
  
  
• QUO VADIS IUVENIS? Model wczesnej interwencji – program aktywizacji i adaptacji zawodowo-społecznej młodzieży trudnej o zaburzonej osobowości, niedostosowanej społecznie, w oparciu o nowoczesne formy i metody wsparcia indywidualnego i środowiskowego.
  
  
• AUCTORIZO LIBERTAS. Model wczesnej interwencji – program profilaktyczno-terapeutyczny zachowań autodestrukcyjnych dla młodzieży zagrożonej uzależnieniami, z uwzględnieniem młodzieży z rodzin, w których występuje uzależnienie od alkoholu lub substancji psychoaktywnych.