Innowacyjny system wsparcia wychowanków instytucji pieczy zastępczej w Białymstoku

Nazwa rozwiązania: Innowacyjny system wsparcia wychowanków instytucji pieczy zastępczej 

Rozwiązanie wypracowane w projekcie odpowiada na problemy związane z niską skutecznością metod podnoszenia poziomu aktywności zawodowej młodzieży objętej pieczą zastępczą, zbyt słabym osobistym wsparciem wychowanków placówek opiekuńczo-wychowawczych przez kadrę instytucji, niedostatecznym systemem wsparcia osób bezpośrednio pracujących z wychowankami instytucji pieczy zastępczej.

Zaproponowane w projekcie rozwiązanie ma na celu zwiększenie szans wejścia na rynek pracy wychowanków instytucji opieki zastępczej (placówek opiekuńczo-wychowawczych, rodzinnych domów dziecka i rodzin zastępczych) w wieku 15-19 lat poprzez wypracowanie i wdrożenie innowacyjnego systemu obejmującego wsparcie bezpośrednie i pośrednie
W ramach rozwiązania wypracowano system wsparcia wychowanków instytucji pieczy zastępczej obejmujący wsparcie bezpośrednie (mentoring skierowany do wychowanków instytucji pieczy zastępczej, a docelowo do młodzieży zagrożonej wykluczeniem społecznym) i pośrednie (w formie ośrodka konsultacyjno-szkoleniowego).

Kto może skorzystać:

Z rozwiązania mogą skorzystać nauczyciele, wychowawcy w świetlicach, pedagodzy, pracownicy, organizacji pozarządowych, opiekunowie rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka, opiekunowie usamodzielnienia.

Innowacyjność rozwiązania:

Kluczowym wymiarem jest wymiar problemu. Dotychczas stosowane narzędzia wsparcia grupy docelowej - wychowanków i opieki zastępczej - są niewystarczające. W obecnie stosowanych sposobach pomocy grupie docelowej dominowało podejście koncentrujące się na wewnętrznych przyczynach tkwiących w samych podopiecznych: niskie umiejętności społeczne, brak kwalifikacji zawodowych, bariery psychologiczne.
Kompleksowość zaplanowanego wsparcia odnosi się również do działań na rzecz budowania systemu wsparcia osób pracujących z młodzieżą usamodzielniającą się. Przeprowadzone badania pokazują, iż opiekunowie tworzący rodziny zastępcze potrzebują systematycznego wsparcia edukacyjnego, terapeutycznego, które ma charakter zintegrowany (uwzględnia potrzeby opiekunów, podopiecznych, oraz całego systemu jakim jest rodzina). Innowacyjne jest zatem kompleksowe potraktowanie problemu, obejmujące oddziaływania zarówno na wychowanków jak i otoczenie. Innowacyjność w wymiarze problemu ściśle wiąże się z innowacyjnością na poziomie uczestnika projektu, gdyż dotyczy wychowanków instytucji opieki zastępczej i ich otoczenia, którzy korzystali dotąd z innego rodzaju wsparcia, oraz innowacyjnością na poziomie formy wsparcia, gdyż proponowane rozwiązania w dużej mierze bazuje na rozwoju i modyfikacji dotychczas stosowanych instrumentów oraz dostępnego potencjału (współpraca lokalna, wolontariat jako forma zdobywania doświadczenia przydatnego na rynku pracy, praca indywidualna oparta na standardach mentoringu) w celu zwiększenia ich skuteczności, efektywności i adekwatności. Jednocześnie ten poziom innowacyjności zapewnia iż wypracowany model wsparcia nie generuje znacznych kosztów.

Skuteczność:

Raport ewaluacyjny wskazuje, że zaplanowane w ramach ewaluacji zadania udało się zrealizować, a niektóre elementy cieszyły się większym zainteresowaniem niż założono (korzystanie ze wsparcia w ramach Ośrodka Konsultacyjno-Szkoleniowego). Spektakularne zmiany w mentalności wychowanków pieczy zastępczej (główni adresaci działań) nie zostały dostrzeżone, należy jednak podkreślić, że projekt prawdopodobnie przyniesie długofalowe skutki. Mentoring to długotrwały proces; ważne jednak, że zmiany zostały zapoczątkowane – wychowankowie zaczęli zastanawiać się nad swoją przyszłością edukacyjną i zawodową, poznali potencjalne miejsca pracy, zapoznali się z przestrzenią instytucjonalną miasta. Poprzez przekazanie im możliwości decydowania (planowanie wyjazdu, wpływ na formę spotkań z mentorami) urzeczywistniona została idea empowermentu, która zakłada, że poczucie wpływu na własne życie i otoczenie skutkuje podniesieniem samooceny jednostki. Najlepszą ilustracją tego efektu są słowa jednej z podopiecznych objętych mentoringiem: "nie wiedziałam, że mogę przyjąć tyle na swoją głowę". Również w przypadku otoczenia pieczy zastępczej, głównie nauczycieli, zmiany zachodzić będą powoli, ponieważ dotyczą stereotypów oraz zakorzenionych schematów postępowania. Ośrodek wzbudził jednak zainteresowanie swoją ofertą oraz spełnił oczekiwania odbiorców. Wiedza uczestników szkolenia została poszerzona, co ma szczególne znaczenie w przypadku szkoły, w której uczy się wielu wychowanków pieczy zastępczej.

Elementy składowe (do zastosowania w praktyce):

Produkt finalny obejmuje:

• Mentoring jako narzędzie wzmacniania aktywności zawodowej i społecznej wychowanków opieki zastępczej, profil zawodowy i osobowościowy mentora, formalne aspekty pracy mentora, monitorowanie narzędzia, model pracy mentora w środowisku lokalnym, standardy nauczania mentoringu, wskaźniki skuteczności wsparcia – opracowany w postaci podręcznika i programu szkoleń mentorów
• Model działania ośrodka konsultacyjno-szkoleniowego: szczegółowa oferta szkoleń, zakres konsultacji indywidualnych, opis grupy docelowej, zakres działań edukacyjnych skierowanych do otoczenia, wskaźniki skuteczności