Wpływ poprawy psychospołecznych warunków pracy na ograniczenie kosztów ekonomicznych w firmach przechodzących procesy modernizacyjne i adaptacyjne – projekt badawczy

Nazwa rozwiązania: Skala Ryzyka Psychospołecznego

Rozwiązanie wypracowane w projekcie odpowiada na problem związany z narastającymi zagrożeniami psychospołecznymi¹ w miejscu pracy, w tym w szczególności stresu pracowniczego i brakiem powszechnie dostępnej, kompleksowej metodologii do oceny ryzyka psychospołecznego. Istniejące narzędzia do pomiaru zagrożeń psychospołecznych nie odpowiadają na wyzwania związane z wymaganiami współczesnej gospodarki, takimi jak np.: nowe formy zatrudnienia, niepewność zatrudnienia, molestowanie seksualne, dyskryminacja.

Zaproponowane w projekcie rozwiązanie, pn. „Skala Ryzyka Psychospołecznego” (SRP), ma na celu umożliwienie pracodawcom i pracownikom samodzielnego przeprowadzenia badania dotyczącego występowania zagrożeń psychospołecznych w środowisku pracy. Narzędzie ma formę badania online, uczestnik po wypełnieniu ankiety otrzymuje raport. Dzięki skali pracownicy mogą dokonać anonimowego samobadania i przekonać się czy w danej firmie występują zagrożenia psychospołeczne. Pracodawcy mogą dzięki zastosowaniu narzędzia zbadać zagrożenia psychospołeczne w ich firmie i dalej je monitorować. Co ważne mogą nie tylko diagnozować, ale również szacować ryzyko psychospołeczne na podstawie danych wyjściowych. Skala pozwala również oszacować ekonomiczne koszty ryzyka psychospołecznego takie jak absencja spowodowana stresem w pracy, niższe zaangażowanie pracowników, częste popełnianie błędów, wypadki lub intencja zmiany pracy. W wyniku zastosowania narzędzia pracodawca otrzymuje również wskazówki jak zmniejszyć lub eliminować zagrożenia psychospołeczne występujące w miejscu pracy. Zastosowanie SRP wspiera przedsiębiorstwa przechodzące procesy modernizacyjne i adaptacyjne m.in. w opracowywaniu strategii BHP.

-----------------------------------

¹ Zagrożenia psychospołeczne to rodzaj interakcji zachodzącej pomiędzy treścią pracy, organizacją pracy, systemami zarządzania, warunkami a kompetencjami, potrzebami i indywidualnymi właściwościami pracownika (def. Międzynarodowej Organizacji Pracy).

Kto może skorzystać:

Rozwiązanie może być stosowane przez wszystkie firmy, chcące dokonać analizy ryzyka psychospołecznego w środowisku pracy oraz pracowników tych firm. Rozwiązanie uwzględnia w szczególności specyfikę następujących branż: budowlanej, metalowej, energetycznej, chemicznej, górniczej, spożywczej, transportowej, turystycznej, bankowej, handlowej, łącznościowej, ochrony zdrowia, oświaty, kultury oraz komunikacji.

Innowacyjność:

„Skala Ryzyka Społecznego” stanowi kompleksową, bezpłatną i powszechnie dostępną metodę badania zagrożeń psychospołecznych w miejscu pracy (do tej pory w Polsce nie było takiego narzędzia). Opisane narzędzie jest możliwe do wykorzystania w 15 branżach gospodarki. Cechą wyróżniającą to narzędzie badawcze jest forma elektroniczna, która umożliwi przeprowadzenie badania oraz otrzymanie raportów w wersji online, bez konieczności obliczania i analizowania wyników. Dotychczas stosowane metody są metodami ogólnymi, nie wyodrębniają zagrożeń psychospołecznych specyficznych dla branż, co powoduje pomijanie ważnych danych. Dotychczasowe metody stwarzają również nierzadko problemy związane z ich praktycznym użytkowaniem, co wynika z ich niskiej ergonomiczności – przeważnie stanowią one duże obciążenia dla badanych ze względu na dużą liczbę pytań, oraz wielostopniowe skale odpowiedzi.

Skuteczność:

Rozwiązanie zostało przetestowane w praktyce oraz poddane ewaluacji zewnętrznej. Wyniki potwierdzają jego skuteczność. Pracodawcy, którzy wzięli udział w badaniu, w wywiadach wskazali na dużą dostępność oraz atrakcyjność rozwiązania, a także na spełnianie przez SRP większości wymagań stawianych narzędziom służącym do pomiaru zagrożeń psychospołecznych. Budowa Skali, w tym jej zróżnicowanie pod względem branż oraz porównania dokonywane w automatycznym raporcie zostały uznane za atut rozwiązania. Pracodawcy pozytywnie odnieśli się również do wskazówek zawartych w raporcie, dotyczących działań, które można podjąć w celu ograniczenia występowania zagrożeń psychospołecznych.

Elementy składowe (do zastosowania w praktyce):

• Skala Ryzyka Psychospołecznego (SRP) – narzędzie do oceny ryzyka psychospołecznego w firmach przechodzących procesy adaptacyjne i modernizacyjne z 15 sektorów gospodarki, dostępne w formie papierowej lub online. Skala bada stresogenność w 3 głównych obszarach: 1. treści (przedmiot pracy, obciążenie oraz czasowe ramy pracy); 2 kontekstu (aspekty pracy związane z kontrolą, stosunkami międzyludzkimi, kulturą organizacyjną, relacją praca-dom, rozwojem kariery oraz odpowiedzialnością) 3. patologii (występowanie lobbingu, narażenie na agresję psychiczną i fizyczną, molestowanie seksualne oraz dyskryminacja).
  
  
• Moduł szkoleniowy dla użytkowników na temat korzystania z SRP – kurs obsługi SRP składający się z 4 części dotyczących: wprowadzenia do tematyki zagrożeń psychospołecznych, instrukcji wypełniania SRP w wersji papierowej; procedury wypełniania SRP w wersji online; szczegółowego wyjaśnienia sposobu zliczania wyników, odniesienia ich do norm oraz ich interpretacji.
  
  
• Podręcznik „Skala Ryzyka Społecznego – budowa, zasady stosowania” – zawiera opis budowy i właściwości psychometrycznych SRP, instrukcje jej stosowania, sposób obliczania wyników i ich interpretacji.

Dodatkowo dostępna jest także skrócona instrukcja do stosowania SRP – dwustronicowa skrócona instrukcja służąca respondentowi w czasie wypełniania SRP.