DiAMEnT – dostrzec i aktywizować możliwości, energię, talenty

Nazwa rozwiązania: System pracy z uczniami zdolnymi

Prezentowane rozwiązanie odpowiada na problem niedostatecznej liczby systemowych rozwiązań na rzecz uczniów zdolnych na poziomie regionalnym, dotyczących m.in. systemu diagnozowania uzdolnień; przygotowania programów, których treści i metody byłyby dostosowane do specjalnych potrzeb uczniów zdolnych; przygotowania kadry pedagogicznej do pracy z uczniami zdolnymi; tworzenia odpowiedniej oferty zajęć pozaszkolnych wpierających rozwój uzdolnień poznawczych i niewystarczającą skuteczność pracy szkolnej w zakresie wspierania uzdolnień uczniów.

Zaproponowane w projekcie rozwiązanie „System pracy z uczniami zdolnymi” ma na celu systemową organizację wspierania uczniów zdolnych. Zawiera on rozwiązania programowe oraz organizacyjne umożliwiające uruchomienie systemowego wsparcia uczniów zdolnych w dowolnym regionie. Wśród materiałów programowych znajdują się narzędzia pozwalające diagnozować uzdolnienia poznawcze dla trzech etapów kształcenia w zakresie matematyki, języka angielskiego, przedsiębiorczości, technologii informacyjno-komunikacyjnych, program rozwijania twórczego myślenia dla I etapu edukacji, programy zajęć pozaszkolnych, programy szkoleń kadr oświatowych oraz narzędzia ewaluacyjne. W zakresie założeń organizacyjnych rozwiązanie wskazuje sposoby zorganizowania diagnozy uzdolnień kierunkowych uczniów na trzech etapach kształcenia w zakresie matematyki, języka angielskiego, przedsiębiorczości, technologii informacyjno komunikacyjnych oraz zorganizowanie sieci Centrów Wspierania Uczniów Zdolnych (CWUZ) jako pozaszkolnych centrów pracy z uczniami uzdolnionymi, opartych na koalicji różnych instytucji działających w obszarze oświaty.

Kto może skorzystać:

Rozwiązanie może być wykorzystywane przez kadrę pedagogiczną i kadrę zarządzająca oświatą w województwie, która otrzyma rozwiązania programowe i organizacyjne służące wspieraniu dzieci zdolnych. Wsparcie skierowane jest do grupy uczniów zdolnych, którzy jako uczniowie o specjalnych potrzebach edukacyjnych nie uzyskiwali dotychczas systemowej pomocy pozwalającej na pełne rozpoznawanie, wspieranie i wykorzystywanie ich potencjału, co jest niezbędnym warunkiem budowania gospodarki opartej na wiedzy.

Innowacyjność:

„System pracy z uczniami zdolnymi” stanowi kompleksowy zestaw działań merytorycznych i organizacyjnych, które nigdy dotąd nie były stosowane wobec grupy uczniów zdolnych. Nowością jest m.in. systemowe wsparcie uczniów zdolnych. Specjalne potrzeby edukacyjne były dotychczas utożsamiane wyłącznie z deficytami i trudnościami w nauce. Praca z uczniami zdolnymi często ogranicza się do ich przygotowania do konkursów i olimpiad. Innowacyjność rozwiązania polega również na kompleksowości podejścia przez budowanie koalicji różnych instytucji na rzecz pracy z uczniami zdolnymi. Proponowane formy wsparcia maja charakter długofalowy, system pozwala na budowanie indywidualnej ścieżki rozwoju każdego ucznia i wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów z różnych środowisk.

Skuteczność:

Rozwiązanie zostało przetestowane w praktyce oraz poddane ewaluacji zewnętrznej. Wyniki potwierdzają jego skuteczność. Większość osób uczestniczących w testowaniu wysoko oceniła jego skuteczność, wskazując, że programy zajęć przyczyniają się do rozwijania kompetencji przedmiotowych i ponadprzedmiotowych oraz różnią się od dotychczas stosowanych rozwiązań.

Elementy składowe produktu (do zastosowania w praktyce):

• Koncepcja wspierania uzdolnień uczniów
  Dokument określający merytoryczne i organizacyjne podstawy systemu pracy z uczniami zdolnymi, pełniący jednocześnie funkcję instrukcji stosowania narzędzia.
  
  
• Założenia metodologiczne i organizacyjne systemu diagnozy uzdolnień uczniów
  Dokument określający podstawy metodologiczne i sposób prowadzenia diagnozy oraz zawierający arkusze nominacji nauczycielskich uczniów zdolnych do 4 kompetencji kluczowych – matematyka, przedsiębiorczość, technologie informatyczno-komunikacyjne, język angielski.
  
  
• Testy diagnozy uzdolnień uczniów z zakresu czterech kompetencji kluczowych (matematyki, przedsiębiorczości, technologii informatyczno-komunikacyjnych, języka angielskiego) dla trzech etapów kształcenia
  Zestaw 21 testów: testy uzdolnień dla uczniów klas 4-6 szkoły podstawowej, 1-3 gimnazjum, oraz testy osiągnięć dla uczniów klas: 4 szkoły podstawowej, 5-6 szkoły podstawowej, 1 gimnazjum, 2-3 gimnazjum, 1 liceum oraz 2-3 liceum. 
  
  
• Programy zajęć pozaszkolnych opartych na metodzie projektów z zakresu czterech kompetencji kluczowych
  
  
• Materiały metodyczne do realizacji programów
  Zestaw 12 materiałów zawierających propozycje rozwiązań metodycznych i przykłady dobrych praktyk.
  
  
• „Twórczo odkrywam świat”
  Program uzupełniający z zakresu rozwijania twórczego myślenia dla klas 1-3 szkoły podstawowej wraz z materiałami metodycznymi, stanowiący wsparcie dla wybranego przez nauczyciela programu edukacji wczesnoszkolnej.
  
  
• Program e-learningowych kół naukowych dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych i ostatnich klas gimnazjów z zakresu czterech kompetencji kluczowych
  Cztery programy pn.: The English Club, Naukowe koło matematyczne „Sigma”, Infotrick – ICT w praktyce oraz E-rynek, czyli przedsiębiorczość w praktyce.
  
  
• Program Letniej Szkoły Młodych Talentów dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych
  Program wielodyscyplinarnych zajęć, uwzględniających elementy twórczego myślenia i PBL w odniesieniu do czterech kompetencji kluczowych.
  
  
• Program Forum Młodych Talentów dla uczniów uczestników i laureatów konkursu na projekt edukacyjny zrealizowanych w POWUZ
  Program obejmuje trening twórczego myślenia oraz spotkania z ekspertami (panele dyskusyjne, praca w grupach przedmiotowych) realizowany w formie wyjazdowych warsztatów letnich.
  
  
• Programy szkoleń dla kadr oświatowych: edukatorów projektu; nauczycieli Powiatowych Ośrodków Wspierania Uczniów Zdolnych / Centrów Wspierania Uczniów Zdolnych; nauczycieli pracujących z uczniami zdolnymi w szkołach (w tym przygotowujące do wdrażania programu z zakresu rozwijania twórczego myślenia w klasach 1-3); dyrektorów, wizytatorów; pracowników JST
  Szkolenia przygotowujące do wykorzystania narzędzi stanowiących elementy rozwiązania.
  
  
• Narzędzia do ewaluacji pracy z uczniami zdolnymi
  Zestawy ankiet dla wszystkich podmiotów objętych różnymi formami wsparcia (uczniowie, kadra pedagogiczna) oraz ankiety ewaluacyjne dla szkół.