GOOD GOVERNANCE W SKALI MIKRO – innowacyjny system analizy jakości zadań publicznych realizowanych przez gminy małe

Nazwa rozwiązania: Barometr Dobrego Rządzenia

Rozwiązanie wypracowane w projekcie miało stanowić odpowiedź na problem nieefektywności systemowych narzędzi, pozwalających na badanie poziomu dobrego rządzenia w wymiarze lokalnym. W szczególnym stopniu problem ten dotyczy gmin małych (zamieszkiwanych przez mniej niż 20 tys. osób). Dostępne dotychczas analizy w sposób niewystarczający i nie dość precyzyjny rozpoznają sytuację w zakresie procesów zachodzących w gminach małych, a także w zakresie kultury komunikacji, aktywności społecznej na poziomie lokalnym, sposobów działania samej gminy, form współpracy międzyludzkiej i międzyinstytucjonalnej, występujących problemów systemowych i wykorzystywanych sposobów ich rozwiązywania, zarządzania zasobami ludzkimi czy w końcu aktywności społecznej na płaszczyźnie lokalnej.

Zaproponowane w projekcie rozwiązanie zakładało powstanie uniwersalnego systemu analiz procesów zarządczych w gminach małych (Barometru Dobrego Rządzenia). System miał służyć ocenie jakości wykonywanych zadań publicznych z perspektywy takich obszarów, jak: otwartość, partnerstwo, skuteczność i efektywność, rozliczalność oraz spójność. Miał pozwalać na stałą analizę procesów zarządczych w oparciu o zasoby własne jednostek samorządu terytorialnego, a także ich doskonalenie w celu podnoszenia jakości usług świadczonych przez gminy.

Pomimo pozytywnie zaakceptowanej strategii wdrażania, projekt nie był dalej realizowany.

Kto może skorzystać:

Rozwiązanie zostało zaprojektowane z myślą o wszystkich gminach małych w Polsce, a konkretnie urzędach jednostek samorządu terytorialnego. Z narzędzia skorzystać mogliby również mieszkańcy gmin małych.

Innowacyjność:

Gminy małe – zamieszkiwane przez mniej niż 20 tys. obywateli – rzadko stanowią wyodrębnioną grupę zarówno w warstwie doradczej oferowanego im wsparcia, jak i w kontekście badawczym. Z jednej strony brakuje kompleksowych standardów dobrego rządzenia, z drugiej strony – dotychczasowe próby formułowania takich kryteriów nie odnosiły się do lokalnego wymiaru funkcjonowania władz publicznych i administracji samorządowej. Prezentowane rozwiązanie miało zniwelować te niedostatki.

Elementy składowe wstępnej wersji produktu:

• Katalog wskaźników dobrego rządzenia

Katalog zawierać miał listę 57 wskaźników dobrego rządzenia opisanych w formule tzw. metryczek wskaźników. Metryczki składały się z takich informacji, jak: tytuł wskaźnika; kod wskaźnika; jego przyporządkowanie do właściwej zasady dobrego rządzenia oraz funkcji zarządzania organizacją; definicję i słowa kluczowe; poziomy/kryteria spełnienia wskaźnika oraz przykłady dowodów na spełnienie wskaźnika wraz z instrukcją techniczną i merytoryczną.

• Klucz analityczny pozwalający dokonywać pomiaru zaawansowania danej Gminy w zakresie dobrego rządzenia

Za pomocą klucza każda zainteresowana jednostka samorządu terytorialnego będzie mogła dokonać samooceny pod względem zaawansowania w obszarze funkcjonującego ładu instytucjonalnego – zaawansowania zgodnego z nurtem dobrego rządzenia. Stosując narzędzie pomiaru każda gmina będzie równocześnie mogła dokonać benchmarkingu¹ – odnieść swoją sytuację do innych jednostek o podobnym statusie i potencjale.

• Zestawienie wymagań, jakie należy spełnić, aby na jak najwyższym poziomie osiągnąć poszczególne wskaźniki

Każdy z 57 wskaźników miał zostać opatrzony dyspozycjami do działania sformułowanymi w postaci wymagań (np. prawnych, organizacyjnych, kadrowo–kompetencyjnych), jakie należy zrealizować, aby osiągnąć najwyższy standard spełnienia wskaźnika. Narzędzie oferować miało więc zestaw ścieżek działania pozwalających modernizować procesy zarządcze w danej gminie.

• Zestawienie dobrych praktyk dobrego rządzenia

Dodatkowym elementem mającym charakter wspierający procesy zarządzania oraz wdrażanie rozwiązań charakterystycznych dla zasad dobrego rządzenia stanowić miała baza dobrych praktyk w gminach małych. Dobre praktyki miały być zbiorem wskazówek, przykładów jakimi mogą kierować się jednostki samorządu terytorialnego zainteresowane wprowadzaniem usprawnień w sferze instytucjonalnej.

¹ Benchmarking to praktyka stosowana w zarządzaniu, polegająca na porównywaniu procesów i praktyk stosowanych przez własne przedsiębiorstwo, ze stosowanymi w przedsiębiorstwach uważanych za najlepsze w analizowanej dziedzinie.