Program Aktywności Samorządowej PAS – innowacyjne narzędzie uspołecznionego procesu monitorowania usług publicznych
- Dobre rządzenie
- projekt innowacyjny z komponentem ponadnarodowym
- Pracodawcy
- Przedsiębiorcy
- Społeczności lokalne
- Administracja samorządowa
- Kadra zarządzająca
Nazwa rozwiązania: System monitorowania jakości usług publicznych zbudowany w oparciu o mechanizmy partycypacji społecznej
Rozwiązanie odpowiada na problemy związane z deficytem kompleksowych i efektywnych narzędzi do monitorowania jakości usług publicznych oraz koniecznością poprawy usług oferowanych przez samorządy w związku ze wzrastającymi aspiracjami i oczekiwaniami mieszkańców. Samorządy, które dotychczas prowadziły badania jakości usług publicznych, nie czyniły tego w sposób uporządkowany, regularny i poprawny. Najczęściej prowadzone były działania jednorazowe i w większości statyczne lub nie w pełni miarodajne i mierzalne (jak, np. własne obserwacje czy opinie urzędników).
System monitorowania jakości usług publicznych zbudowany w oparciu o mechanizmy partycypacji społecznej dostarcza narzędzia pozwalające na dogłębne i wszechstronne poznanie potrzeb mieszkańców z uwzględnieniem dokonywanych przez nich priorytetyzacji. Działania w ramach systemu Program Aktywności Samorządowej (PAS) przyczyniają się do wypracowania przez samorządy nowej oferty usług publicznych uwzględniającej preferencje mieszkańców. Konstrukcja modelu powoduje, iż proces monitorowania ma charakter regularny i ciągły. Konsekwentne stosowanie metodologii PAS gwarantuje, iż monitorowanie nie jest odrębnym, jednorazowym działaniem, ale zakorzenionym w kulturze organizacyjnej urzędu procesem wspomagającym zarządzanie usługami publicznymi z uwzględnieniem głosu obywatelskiego.
Kto może skorzystać:
Rozwiązanie skierowane jest do samorządów gminnych, powiatowych i wojewódzkich w całej Polsce. W wymiarze personalnym z systemu skorzystają lokalni decydenci (prezydenci, burmistrzowie, wójtowie, starostowie, marszałkowie) oraz pracownicy samorządowi, w szczególności członkowie zespołu ds. monitorowania, którzy są koordynatorami wykonawczymi procesu.
Innowacyjność:
Proponowany system stanowi zmianę w dotychczasowym podejściu do monitorowania jakości usług publicznych, która polega na zaproponowaniu spójnej, logicznej i weryfikowalnej metodyki monitorowania jakości świadczonych usług publicznych, obejmującej w szczególności procesy profesjonalnego projektowania (współkreowania), społecznego monitorowania, odpowiedzialnego korygowania (wdrażania zmian, usprawnień) oferty samorządowej. Mieszkańcy uczestniczą w pełnym cyklu procesu monitorowania począwszy od wskazania najistotniejszych ich zdaniem obszarów jakości życia, ich priorytetyzacji, poprzez ocenę jakości świadczonych obecnie usług publicznych aż po wypracowanie wspólnie z samorządem skorygowanej oferty usług. Istotnym atutem systemu jest realne i aktywne włączenie pracowników samorządowych do zgłaszania propozycji rozwiązań w ramach Banku Inicjatyw Samorządowych. Z jednej strony czynne włączanie urzędników powoduje, iż utożsamiają się oni z ideą partycypacji, z drugiej zaś służy wykorzystaniu ich doświadczenia do modyfikowania katalogu usług publicznych.
Skuteczność:
Zastosowanie rozwiązania przyczynia się do poprawy jakości świadczonych usług publicznych w samorządach. W 2014 roku, w porównaniu z pomiarem dokonanym w 2012 roku, w każdym z samorządów stosujących rozwiązanie, odnotowano wzrost odsetka mieszkańców pozytywnie oceniających działania samorządu w obszarach takich, jak: stworzenie warunków do prowadzenia działalności gospodarczej, zmniejszenie bezrobocia, bezpieczeństwo, kultura, dbałość o środowisko naturalne, poziom edukacji oraz dostęp do niej. Ponadto wzrósł odsetek mieszkańców zdaniem których samorząd dba o stan i rozwój obiektów komunalnych i użytkowych, zapewnia odpowiedni stan infrastruktury drogowej oraz sportowej, zapewnia odpowiedni poziom opieki społecznej i podejmuje działania na rzecz osób wymagających wsparcia społecznego. W przypadku każdej wspólnoty samorządowej przynajmniej o 30% zwiększyła się liczba mieszkańców, którzy ocenili, że jakość usług publicznych poprawiła się.
Elementy składowe (do zastosowania w praktyce):
- Metodyka Programu Aktywności Samorządowej (proces PAS)
Liderem procesu i gwarantem skuteczności jego właściwej realizacji są decydenci samorządowi, zaś koordynatorami wykonawczymi członkowie powołanych zespołów ds. monitorowania jakości usług publicznych. Matryca PAS umożliwia zestawienie relacji pomiędzy obszarami jakości życia (szczególnie ważnymi dla mieszkańców takimi jak np. bezpieczeństwo, komunikacja publiczna czy dostęp do infrastruktury sportowej), a katalogiem usług publicznych (zadań samorządów wynikających z przepisów prawa). Tak opracowana macierz ułatwia wskazanie obszarów wymagających interwencji i zmian. Narzędziami wspierającymi selekcję tych obszarów są ankiety publiczne oraz prowadzone metodą interaktywną RADAR spotkania z mieszkańcami. Zestawienie informacji z tych dwóch źródeł, tj. statycznej ankiety i spotkań RADAR pozwoli na uzyskanie przez samorządy wiedzy w zakresie potrzeb i preferencji mieszkańców.
- Narzędzie informatyczne (portal PAS)
Platforma informatyczna to jedno z narzędzi za pomocą którego zespół ds. monitorowania koordynuje funkcjonowanie procesu PAS. Platforma posiada dwie przestrzenie: wspólną, zawierającą informacje na temat programu PAS (w tym repozytoria dokumentów, artykuły, wskaźniki) oraz przestrzeń instancji lokalnych, tzn. utworzonych indywidualnie przestrzeni informacyjnych (podstron www) dla wszystkich samorządów, które przystąpiły do programu PAS.
Platforma jest dostępna przez Internet, i umożliwia dostęp na kilku poziomach:
- przeglądanie informacji umieszczanej w przestrzeni publicznej portalu,
- komentowanie (wstawianie) informacji umieszczanej w przestrzeni publicznej portalu,
- głosowanie w ankietach, otrzymywanie newslettera,
- umieszczanie (zgłaszanie) inicjatyw w oparciu o szablon Formularza Zgłoszenia Inicjatywy PAS,
- umieszczanie opracowań Studium Celowości,
- umieszczanie opracowań Studium Wykonalności,
- dostęp do platformy współpracy projektowej,
- umieszczanie artykułów i opracowań na temat PAS,
- dostęp do Banku Nowych Idei Samorządowych,
- administrowanie na poziomie lokalnej instancji portalu PAS,
- administrowanie na poziomie globalnym portalu PAS,
- dokonywanie zmian w funkcjonalności portalu PAS.
- Fundacją Inicjatyw Menedżerskich
- produkt finalny projektu innowacyjnego
- PI zwalidowany