Adaptacja szwedzkiego programu nauczania języka romskiego dla Romów w Polsce

Prezentowane rozwiązanie odpowiada na problem niedostatecznego uwzględnienia treści dotyczących kultury i historii Romów w systemie edukacji, co skutkuje m. in. brakiem poczucia związku Romów ze szkołą. Romowie nie posiadają dostępu do elementów edukacji w języku romskim, co powoduje nierówne szanse w porównaniu do kolegów, dla których językiem pierwszym jest język polski. Brakuje ponadto nauczycieli, którzy byliby właściwie przygotowani do uczenia języka romskiego.

Zaproponowane w projekcie rozwiązanie, wypracowane przy współpracy partnera ze Szwecji, w postaci poradnika wideo dla przyszłych nauczycieli (wraz z materiałami informacyjno-promocyjnymi dotyczącymi języka romskiego jako przedmiotu w szkole), ma na celu ujednolicenie edukacji z zakresu języka romskiego i wymianę doświadczeń edukacyjnych.

Dzięki zastosowaniu ww. produktu nastąpi ujednolicenie edukacji w zakresie nauczania języka romskiego między szwedzkim i polskim systemem edukacji. Podręczniki oparte o tę samą metodę ułatwią standaryzację języka romskiego (prowadząc do możliwości wprowadzenia romskiego do szkół w różnych krajach), ujednolicenia edukacji dzieci romskich i zwiększenia integracji ze społecznościami europejskimi. W Polsce zwiększy się prestiż grupy romskiej – pokazywanie rozwiązań dotyczących Romów ze Szwecji podziała pozytywnie na społeczeństwo, gdyż Szwecja jest wzorem demokracji i praw obywatelskich. Romowie w kontaktach międzynarodowych mogą się porozumiewać językiem romskim, ale w ograniczonym zakresie. Nauczanie dzieci języka romskiego, na podobnych zasadach, w oparciu o tę samą strukturę, ułatwi w przyszłości współpracę ponadnarodową. 

Najistotniejszą korzyścią jest jednak zakładany wzrost umiejętności językowych dzieci romskich w zakresie języka romskiego na skutek uczestnictwa w kursie pilotażowym opartym na adaptacji w Polsce szwedzkich podręczników i programu nauczania. Dzieci romskie w Polsce nie mają lekcji z języka romskiego. Używają języka ojczystego często nieprawidłowo, mają ubogie słownictwo, nie znają zasad gramatyki. Nabywanie języka romskiego odbywa się w ograniczonym zakresie, gdyż rodzice posiłkują się słowami i strukturą języka polskiego. Dzięki lekcjom dzieci nauczą się właściwej gramatyki i słownictwa, co spowoduje wzrost ich tożsamość etnicznej.

Kto może skorzystać:

Rozwiązanie może być stosowane przez szkoły podstawowe i wyższego szczebla oraz instytucje zajmujące się metodyką nauczania języka romskiego i adaptacją kulturową narzędzi edukacyjnych oraz członków społeczności romskiej.

Wsparcie skierowane jest przede wszystkim do dzieci, młodzieży i dorosłych pochodzących ze społeczności romskiej. Skorzystają na tym również lokalne społeczności na których terenie zamieszkują Romowie, gdyż działania realizowane w projekcie powinny wpłynąć także na lepsze wzajemne zrozumienie, poszanowanie i integrację.

Korzyści ze współpracy ponadnarodowej:

W projekcie wykorzystano doświadczenia partnera ze Szwecji - Malmö Romska Idecenter. Jest to stowarzyszenie działające na rzecz społeczności romskiej w Szwecji. Realizuje projekty z funduszy europejskich i szwedzkich adresowane do tej grupy docelowej.

Dzięki współpracy ponadnarodowej, w tym poprzez udział wizytach studyjnych w Szwecji, nastąpi zwiększenie znajomości metodyki nauczania, umiejętności organizacji i prowadzenia lekcji języka romskiego u osób z Polski. Z racji braku standardu metod nauczania tego języka w Polsce, konieczne jest przekazanie zakresu i metodologii nauczania - szczegółowych skryptów jak prowadzić zajęcia, z jakiego zakresu, które elementy gramatyki i słownictwa romskiego wprowadzić, ćwiczeń oraz metod weryfikacji postępów w nauce przez doświadczonych w tym zakresie pracowników partnera. W wyniku nawiązanej współpracy nastąpi ponadto zwiększenie kompetencji językowych u dzieci romskich, dzięki uczestnictwu w kursie pilotażowym opartym na adaptacji w Polsce szwedzkich podręczników i programu nauczania. Dzieci romskie będą posługiwały się językiem romskim w prawidłowy sposób, wtrącając mniej neologizmów pochodzących z języka polskiego, tworząc prawidłowe struktury gramatyczne, używając bogatszego słownictwa.

Elementy składowe produktu (do zastosowania w praktyce):

• Wideo z lekcji – materiały promocyjne; wideo (trwające ok. 15–20 minut) będzie pokazywało język romski jako przedmiot, który uzyskał status języka nauczanego w szkole; oraz dzieci romskie, które chętniej chodzą do szkoły dzięki lekcjom i prawidłowo używają języka romskiego; rodzice i nauczyciele wypowiedzą się o korzyściach płynących z lekcji
• Wideo z lekcji – poradnik dla przyszłych nauczycieli, wideo trwające ok. 60 minut, będzie pokazywało aktywne formy ćwiczeń ułatwiające wprowadzanie języka romskiego w szkołach: uczenie języka poprzez odgrywanie scenek, prowadzenie quizów i konkursów. Pokaże też aktywizację uczniów, którzy w języku romskim przygotowują i pokazują prezentacje.
• 20 godzin szkolenia: nauczyciele ze Szwecji przygotują dla uczestników informacje jak uczyć, jakie metody wykorzystują, przekażą umiejętności prowadzenia zajęć, organizacji zajęć z j. romskiego.